Od 16 kwietnia 2010 roku obowiązuje w Polsce nowelizacja kodeksu cywilnego wprowadzająca narzędzie ochrony interesów przedsiębiorstw budowlanych - gwarancje zapłaty.

CO TO JEST?
Definicja i cel tego rozwiązania są proste:
"Gwarancji zapłaty za roboty budowlane, zwanej dalej "gwarancją zapłaty", inwestor udziela wykonawcy (generalnemu wykonawcy) w celu zabezpieczenia terminowej zapłaty umówionego wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych."

INWESTOR NIE MOŻE ODMÓWIĆ
Wykonawca, a nawet podwykonawca może wystąpić o udzielenie gwarancji zapłaty na każdym etapie prac. Jednak żeby móc skorzystać z takiej możliwości, to musimy pomyśleć o tym już na początku. Umowa nie jest bez znaczenia. Aby mieć prawo do gwarancji zapłaty należy zawrzeć na piśmie umowę o roboty budowlane (umowa np. o dzieło nie może być objęta gwarancją), a inwestor nie ma prawa jej odmówić.

DZIELIMY SIĘ PO POŁOWIE
Udziela się jej na kwotę, której ewentualnie wykonawca mógłby oczekiwać jak wynagrodzenia za wykonane prace - wynika oczywiście z zawartej wcześniej umowy. Koszty ponoszą równomiernie wykonawca i inwestor. Wykonawca może o taką gwarancję występować u każdego inwestora zarówno prywatnego jak i publicznego.

WAŻNE
Aby prawidłowo i w pełnym zakresie korzystać z zalet tej możliwości należy pamiętać o kilku istotnych szczegółach:
Jako wykonawca:

• O gwarancję zapłaty można wystąpić na każdym etapie prac.
• Musi być zawarta umowa o roboty budowlane na piśmie.
• Gdy inwestor nie udzieli w ustalonym terminie gwarancji (maksymalnie 45 dni), to wykonawca może odstąpić od umowy z jego winy i domagać się wynagrodzenia.
• Można wystąpić o gwarancję częściową i w każdej chwili żądać jej rozszerzenia.
• Gwarancją nie mogą zostać objęci architekci, inżynierowie, geodeci, wynajmujący sprzęt, ani dostawcy materiałów (według Ministra nie ponoszą realnego ryzyka).

Jako inwestor:

• Nie ma prawa odmówić podpisania umowy o roboty budowlane z podwykonawcą (wtedy odpowiada za gwarancję dla niego na równi z wykonawcą ) - ma na sprzeciw 14 dni.
• Na udzielenie gwarancji ma maksymalnie 45 dni od zgłoszenia żądania.
• Nie ma prawa zastrzec, że nie zgodzi się na udzielenie gwarancji, nie może odstąpić od umowy, gdy wystąpi takie żądanie. Prawo mówi wyraźnie:

"Inwestor nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania robót budowlanych, jeżeli wykonawca (generalny wykonawca) był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących inwestora. Jednakże w wypadku takim inwestor może odliczyć to, co wykonawca (generalny wykonawca) oszczędził z powodu niewykonania robót budowlanych."

RODZAJE GWARANCJI
Sposoby udzielenia gwarancji:

• Bankowa.
• Ubezpieczeniowa.
• Akredytywa bankowa.
• Poręczenie banku na zlecenie inwestora.

CO Z WCZEŚNIEJSZYMI UMOWAMI?
Do umów o roboty budowlane zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, czyli ustawę o gwarancji zapłaty za roboty budowlane z 9 lipca 2003 r.